Διαμεσολάβηση

ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ 
(240 – 420 δόσεις)

Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών αποτελεί μία ολική και βιώσιμη λύση για ιδιώτες, επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς και για νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό αλλά ασκούν οικονομική δραστηριότητα, για τη συνολική ρύθμιση των οφειλών τους προς το Δημόσιο, Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, τράπεζες και servicers .

 Παράλληλα, παρέχει τη δυνατότητα ρύθμισης οφειλών και υπέρ τρίτων που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση. Μέσω του Μηχανισμού οι οφειλέτες έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν το σύνολο των χρεών τους εξασφαλίζοντας μία αυτοματοποιημένη λύση και αποφεύγοντας τις δικαστικές διαδικασίες.
Mε τις πρόσφατες βελτιωτικές παρεμβάσεις, οι οφειλέτες που εντάσσονται στον μηχανισμό επωφελούνται:

• Μείωσης έως και 28% των οφειλών για το σύνολο των οφειλετών και για δάνεια που καλύπτονται από εμπράγματη ασφάλεια.

• 3% σταθερού επιτοκίου για 3 έτη για όλες τις ρυθμίσεις (Δημόσιο, τράπεζες και servicers). 

Επιπρόσθετα, ειδικά για τους ευάλωτους οφειλέτες το νέο πλαίσιο ορίζει ως αυτόματη και υποχρεωτική την αποδοχή από τράπεζες και Δημόσιο της πρότασης αναδιάρθρωσης του χρέους τους εφόσον έχει εκδοθεί η Βεβαίωση Ευάλωτου Οφειλέτη μέσω της ιστοσελίδας:
https://www.gov.gr/ipiresies/periousia-kai-phorologia/diakheirise-opheilon/bebaiose-eualotou-opheilete 

O δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση ενώ οι τράπεζες και οι servicers, σε περίπτωση διαφωνίας, θα πρέπει να προσφεύγουν δικαστικά (αναλαμβάνοντας και το κόστος της διαδικασίας) για να αμφισβητήσουν την πρόταση, εάν διαθέτουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ευάλωτος δεν είναι πραγματικά ευάλωτος.

Όφελος ένταξης στον Μηχανισμό

• Αναστολή των μέτρων ατομικής και συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη (πχ πλειστηριασμοί και κατασχέσεις) εφόσον τηρείται η ρύθμιση.
• Έκδοση αποδεικτικού  φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.
• Ρύθμιση των δανείων που έχουν εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
• Έως 240 δόσεις για αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και έως 420 δόσεις προς χρηματοπιστωτικούς φορείς.
• Δυνατότητα διαγραφής βασικής οφειλής, τόκων, προστίμων & προσαυξήσεων.
• Μερική διαγραφή χρέους ενώ αποφεύγεται η προσφυγή σε δικαστικές λύσεις. Προϋπόθεση είναι η απόδειξη πραγματικής οικονομικής αδυναμίας από την πλευρά του οφειλέτη, των συνοφειλετών καθώς και των εγγυητών. 

Δικαίωμα υπαγωγής στον Μηχανισμό 

Δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν όλοι οι οφειλέτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) με ποσό οφειλών που υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ για ληξιπρόθεσμες, ενήμερες ή εξυπηρετούμενες οφειλές. 

Σε περίπτωση που το σύνολο των αντληθέντων οφειλών είναι ενήμερες / εξυπηρετούμενες, ελέγχεται εάν ο οφειλέτης εμφανίζει επιδείνωση οικονομικής κατάστασης (μείωση εισοδήματος ή / και αύξηση δαπανών) τουλάχιστον 20%. 

Επίσης, στη ρύθμιση μπορούν να περιληφθούν οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης , που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που είναι σε λύση ή εκκαθάριση ή έχουν παύσει να υφίστανται με αίτηση του τρίτου προσώπου που έχει εις ολόκληρον ευθύνη με την επιχείρηση αυτή. Υπογραμμίζεται πως έχει αρθεί ο περιορισμός που ίσχυε στο παρελθόν για το 90% οφειλών σε έναν μόνο φορέα. 

Δεν επιτρέπεται η υπαγωγή: 

• Σε όσους έχουν ήδη υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για επικύρωση της συμφωνίας εξυγίανσης ή αίτηση για την κήρυξή τους σε πτώχευση ή για υπαγωγή στην πτωχευτική διαδικασία του ν.3588/2007 ή αίτηση υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν.4469/2017 ή αίτηση υπερχρεωμένων του ν.3869/2010 ή αίτηση για την προστασία της κύριας κατοικίας του ν.4605/2019. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να υπάρξει πρώτα παραίτηση από αυτές τις διαδικασίες πριν την υποβολή της ένταξης στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό του ν.4738/2020. 

• Για εκείνους που έχουν υπαχθεί σε μία από τις ως άνω διαδικασίες ή στον ν.4307/2014 ή εκκρεμεί η έκδοση δικαστικής απόφασης για την υπαγωγή τους στις διαδικασίες αυτές ή δεν έχουν παρέλθει τουλάχιστον 15 μήνες από την απόφαση υπαγωγής. 

• Όταν δεν έχουν ακόμη παρέλθει 12 μήνες από την ολοκλήρωση προηγούμενης διαδικασίας Εξωδικαστικού Μηχανισμού. 

• Σε περίπτωση που ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο, ο διευθύνων σύμβουλος, διαχειριστής ή εταίρος, έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για ορισμένα αδικήματα (ιδίως φοροδιαφυγή, ξέπλυμα, υπεξαίρεση, απάτη, καταδολίευση δανειστών κλπ) σε βαθμό κακουργήματος (εκτός εάν πρόκειται για το αδίκημα της απάτης σε βάρος του Δημοσίου ή Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, οπότε αρκεί η καταδίκη σε βαθμό πλημμελήματος). Ειδικά για τους διευθύνοντες συμβούλους, διαχειριστές, εταίρους των νομικών προσώπων πρέπει το αδίκημα να έχει τελεστεί κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

 Διαγραφή χρέους και καθορισμός δόσεων

Η πρόταση ρύθμισης των οφειλών προκύπτει αυτοματοποιημένα βάσει του ειδικού αλγορίθμου της πλατφόρμας και λαμβάνει υπόψη την αξία της περιουσίας και του διαθέσιμου εισοδήματος, μετά την κάλυψη των εύλογων και ανελαστικών δαπανών, τόσο του οφειλέτη όσο και των συνοφειλετών – εγγυητών του, εφόσον έχουν κάνει άρση απορρήτου και στη συνέχεια έχουν ολοκληρώσει τις ενέργειες που προβλέπονται.

• Με την πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση ο αλγόριθμος για δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση βελτιώθηκε σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς, στις περιπτώσεις όπου το ποσό ανάκτησης υπολογίζεται βάσει της αξίας ρευστοποίησης της περιουσίας. 

Στο πλαίσιο του Μηχανισμού προβλέπεται η μερική διαγραφή:

• Έως 75% επί της βασικής οφειλής προς το Δημόσιο,
• έως 85% επί των προσαυξήσεων των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ΑΑΔΕ και e-ΕΦΚΑ
• έως 95% επί των προστίμων της ΑΑΔΕ
• Έως 80% επί της βασικής οφειλής, καθώς και έως 100% επί των τόκων προς τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων.

Σημειώνεται ότι για τις περιπτώσεις των μη ευάλωτων για τους οποίους έχει εκδοθεί πρόγραμμα πλειστηριασμού τίθεται όριο, μέχρι 10% επί της οφειλής, στο ύψος της προκαταβολής που μπορούν να ζητούν οι πιστωτές προκειμένου να συναινέσουν σε ρύθμιση και να ανασταλεί έτσι ο πλειστηριασμός. 

Ακολούθως, το μακροχρόνιο πλάνο αποπληρωμής διαμορφώνεται ως εξής:

• Έως 240 δόσεις για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης

• τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς τις τράπεζες και servicers δύναται να ρυθμιστούν σε έως:
α) 420 δόσεις για οφειλές φυσικών προσώπων που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από ειδικά προνόμια,
β) 240 δόσεις για oοφειλές φυσικών προσώπων που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια και για οφειλές νομικών προσώπων που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από ειδικά προνόμια,
γ) 180 δόσεις για οφειλές νομικών προσώπων που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια

Διαδικασία

 
Η αίτηση αξιολογείται από τους χρηματοδοτικούς φορείς που υποβάλλουν, μέσω της πλατφόρμας, πρόταση αναδιάρθρωσης των οφειλών. 
Εάν ο οφειλέτης συναινέσει η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών είναι δεσμευτική για όλους τους πιστωτές. 
Η ρύθμιση των οφειλών ολοκληρώνεται με την καταβολή του συνόλου των δόσεων σε κάθε πιστωτή. 

Σημειώνεται ότι αν ο οφειλέτης καθυστερήσει 3 δόσεις ή το 3%, του συνολικά οφειλομένου ποσού σύμφωνα με τη ρύθμιση κάθε πιστωτής μπορεί να καταγγείλει τη ρύθμιση με αποτέλεσμα την απώλεια της ρύθμισης ως προς τον συγκεκριμένο πιστωτή η οποία συνεπάγεται την αναβίωση των απαιτήσεων πριν τη σύμβαση αναδιάρθρωσης, αφαιρουμένων ποσών που τυχόν καταβλήθηκαν στο πλαίσιο της ρύθμισης. 

Οι απαιτήσεις αυτές καθίστανται ληξιπρόθεσμες και άμεσα απαιτητές.

Η διαμεσολάβηση έχει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα:
 
α) Η λύση της διαφοράς διαμορφώνεται απο τα μέρη.
Στόχος είναι η αμοιβαία ικανοποίηση και ο αποδεκτός συμβιβασμός κι όχι μια αναγκαστική απόφαση απο κάποιον τρίτο (δηλ. του δικαστή). Η απόφαση του δικαστή συχνά δεν ικανοποιεί ακόμα κι αυτόν που κερδίζει τη δίκη. Απο αυτή τη συχνή πραγματικότητα της δίκης πηγάζουν οι εφέσεις.

 β) ταχεία επίλυση της διαφοράς.
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης δίνει την δυνατότητα ταχείας επίλυσης της διαφοράς εντός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος, πολύ μικρότερου από αυτού που απαιτείται για την εκδίκαση μιας υπόθεσης στο δικαστήριο.

 γ) εξοικονόμηση κόστους
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης είναι πιο συμφέρουσα οικονομικά από ένα μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα που μπορεί να αποβεί πολυδάπανος, καθώς το κόστος αυτής είναι ελεγχόμενο, γιατί συμφωνείται εκ των προτέρων με το διαμεσολαβητή και βαρύνει και τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές κατ’ ισομοιρία. 

δ) απόρρητο της διαδικασίας
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης διεξάγεται σε ένα πλαίσιο εμπιστευτικότητας, που δεν επιτρέπει να δημοσιοποιούνται ευαίσθητες πληροφορίες, οι οποίες αφορούν τα μέρη και τη διαφορά που τους απασχολεί. Πριν την έναρξη της διαδικασίας όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν το απόρρητο της διαδικασίας. Περαιτέρω, ο διαμεσολαβητής μπορεί να επικοινωνεί και να συναντάται με καθένα από τα μέρη ξεχωριστά και τις πληροφορίες που αντλεί, κατά τις επαφές αυτές με το ένα μέρος δεν επιτρέπεται να τις γνωστοποιεί στο άλλο μέρος χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του. Δημιουργείται με τον τρόπο αυτό ένα περιβάλλον ευνοϊκό για την επίλυση της διαφοράς, που διαφυλάσσει τα μέρη από αρνητική δημοσιότητα και παράλληλα τα διευκολύνει να διατηρήσουν καλό κλίμα μεταξύ τους. 

ε) Το Πρακτικό επιτυχούς διαμεσολάβησης καταργεί την δίκη και αποτελεί εκτελεστή απόφαση, δηλαδή δεν χρειάζεται κάποια επιπλέον ενέργεια μέσω δικαστηρίου για να εκτελεστεί.

Η διαδικασία της διαμεσολάβησης διακρίνεται για τον εκούσιο χαρακτήρα της και συνήθως ξεκινά με μια κοινή συνάντηση του διαμεσολαβητή με τα μέρη, τα οποία, αφού ενημερωθούν αναλυτικά από τον διαμεσολαβητή για την όλη διαδικασία, παρουσιάζουν τις απόψεις τους για την μεταξύ τους διαφορά. 

Στη συνέχεια, ακολουθούν είτε κοινές είτε κατ’ ιδίαν συναντήσεις μεταξύ του διαμεσολαβητή και του κάθε μέρους, προκειμένου αυτός να βοηθήσει τα μέρη να προσεγγίσουν στη λύση. 

Στο τέλος της διαδικασίας ο διαμεσολαβητής συντάσσει πρακτικό επίτευξης ή μη επίτευξης συμφωνίας, ανάλογα με το αν θα καταλήξουν ή όχι τα μέρη σε επίλυση της διαφοράς τους. Συμμετοχή στη διαδικασία της διαμεσολάβησης έχουν οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των μερών που καλούνται  "Νομικοί Παραστάτες". Αυτοί παρίστανται υποχρεωτικά με τους εντολείς τους και παρέχουν σ’ αυτούς νομικές συμβουλές, τους συνδράμουν σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και συντάσσουν τους όρους της  συμφωνίας, στους οποίους θα καταλήξουν τα μέρη. 
Οι όροι παραδίδονται στον διαμεσολαβητή.

 Το πρακτικό επίτευξης συμφωνίας συντάσσεται απο τον διαμεσολαβητή και  υπογράφεται από όλους τους συμμετέχοντες στη διαδικασία, μπορεί δε να κατατεθεί στη γραμματεία του αρμόδιου Πρωτοδικείου, αν κάποιο από τα μέρη το ζητήσει, ώστε να αποτελεί και εκτελεστό τίτλο. Δηλαδή να αποτελέσει δικαστική απόφαση,